Cumhuriyet Numune Mektebi

Denizli / Buldan / Dört Eylül İlköğretim Okulu

Cumhuriyetin ilanından sonra Buldan da bulunan mevcut 3 okul (Zafer, Kurtuluş ve Kız İlkokulu) ihtiyaca cevap vermeyince bir okul daha yapılması kararlaştırıldı. Tevhidi Tedrisat kanunu gereğince Kız İlkokulunun öğrencileri Zafer ilkokuluna nakil edildi. Bu durumda mevcut okul yetersiz duruma düştü.

Buldan kaymakamı İhsan beyin başkanlığında okul yapımı için bir komisyon kuruldu. Bu komisyon 1926 senesi ilkbaharında faaliyetlerine başladı. Milli Eğitim Bakanlığı öncülüğünde ülkenin çeşitli yerlerinde yapılan Cumhuriyet Numune Mekteplerinin (Cumhuriyetin örnek okulları) tip projesi getirtildi. Yıllardan beri Buldan’ın Musallası olarak bilinen şimdiki Dördeylül İlköğretim Okulu binasının bulunduğu yer okul yeri olarak seçildi. O yıllarda özel idare tarafından maarif vergisi adıyla halktan alınan verginin miktarı artırılarak vergiden okula pay ayrıldı. Ayrıca özel saymanlıktan da ödenek ayrıldı. Halktan vergi veremeyecek durumda olanlar imece şeklinde okul binasının yapımında çalıştırıldı. O tarihlerde Buldan’ın baş ustası olan yapıcı Çomuk Yusuf’un idaresi altında inşaata başlandı. İnşaat 1928 yılı şubat ayı sonunda tamamlandı. 1 Mart 1928 tarihinde okul hizmete açıldı. Zafer ilkokulunun öğretmen ve öğrencileri kadrosuyla birlikte yeni okula taşındı.

Okulun o günkü tarihlerde doğu cephesi kapısı üzerine konan halen mevcut olan mermer tablette okulun adı Cumhuriyet Numune Mektebi olarak yazılıdır. Bu tablette Osmanlıca metnin günümüz Türkçesine çevrilmiş şekli şöyledir.

“Cumhuriyet Numune Mektebi

1927

Maziyi devirdik yüce bir azimle cehlin (Geçmişin cehaletini büyük bir azimle yıktık)

Yaptık yıkılan sine-i enkazına mektep (Harap düşmüş milleti kaldırmak için okul yaptık)

Ansında reha karını ahfadı bu neslin (Gelecek nesiller kurtarıcısını unutmaması için)

Bir memba-ı feyz ve hüner olsun ona mektep(Bu okul onların bilgi ve hüner kaynağı olsun.)

Taşçı Niyazi Banisi(Yaptıran)

Kaymakam Ahmet İhsan”

Okulda bulunan en eski diploma defterine göre okul ilk mezunlarını 1934–1935 öğretim yılı sonunda vermiştir. Yine bu diploma defterlerine bakıldığında okulun adı “Dördeylül Okulu” olarak geçmektedir.

Cumhuriyetin 15. yıldönümünde Denizli isimli kitabın 49. sayfasında yayınlanan il ve ilçe merkezlerinde yapılan ilkokul binalarının yapılış tarihleri ile harcanan para miktarları sütununda 1926 yılında yapıldığı ve 50.000 (Elli bin) lira harcandığı yazılmaktadır. Okulun yapıldığı tarihte giriş kapısı doğu cephesinde idi. Şimdi bu kısım bugünkü Cumhuriyet meydanını içine almaktadır. Sonraları belediye yol açmak ve meydan yapmak maksadıyla yavaş yavaş okul giriş bahçesini daraltmıştır. Önce doğu tarafından başlayan kesmeler daha sonra güney tarafına ve en son kuzey tarafından alınarak okul bahçesi bu cephelerde yok denecek kadar azalmıştır.

Okul binası taş yapıdır. Kapı ve pencereler kemer şeklinde olup ahşaptır. Odalar geniş ve yüksekliği 4 metrenin üstündedir. 8 dershane ve 2 idare odası bulunmaktadır.

Okul binası 1994 yılına kadar İlkokul olarak hizmet vermiştir. 1994 yılında İlköğretim okuluna dönüştürülmüştür.