Pazırık Halısı

Arkeolog Sergei Ivanovich Rudenko'nun Altaylar'da keşfettiği Pazırık Kurganı'nda ele geçirilen, MÖ 3. ve 6. yüzyıllara ait İskit eserleri arasında en değerlilerinden biri olan, dünyanın bilinen en eski halısı Pazırık Halısı'nın boyu 200 cm, eni 189 cm olup, desimetrekaresinde 3600 düğüm bulunmaktadır. Halının, Gördes Düğümü diye bilinen Türk düğümüyle dokunduğu, Türk halısı olduğu belirlenmiştir. İkibinbeşyüz yıldan bugüne böyle bozulmadan gelmesi, içinde bulunduğu mezardaki suyun donmuş olmasıdır. Halı bir buz topu olarak bulunmuştur. Çözüldüğünde birkaç yırtık ve kayıp bir köşesi dışında sağlam, yün liflerinin iyi durumda, halen esnekliğini koruduğu, İran düğümü olarak asimetrik düğümlü değil, Türk düğümüyle simetrik düğümlü olarak iyi dokunmuş bir el halısı olduğu gözlenmiş, deseninde hiçbir kayıp olmamıştır. Bu Gördes Düğümü ile dokunmuş olmasından ileri gelmektedir. Gördes Düğümü (çift düğüm veya kapalı ilme) ile yapılan halılar tüyleri aşınsa bile, bağlantı oluşturan kısmı asırlarca kilim gibi kullanılır, desenini kaybetmez. Bu bakımdan Gördes Düğümü ile dokunan halılar, çok makbul halı kabul edilir. 1950 Yılından beri Rusya’nın Saint Petersburg şehrinde Ermitaj Müzesi'nde sergilenen Pazırık Halısı'nın, desen, renk ve dokuma özelliklerine oldukça sadık kalınarak Gördes'te dokunmuş bir örneği, yukarıda görülmektedir.