Uzman Sorusu

Güzel soru. Yalnız buradaki etken ışığın artması değil, sensörün ısınmasıdır. Sensörün ısınması sonucunda noise oluşur. Yüksek ISO da uzun çekim süresi de sensörün ısınmasına neden olur.

Yani, (örnek olarak) 4 saniyelik perde hızı ile 400 ISOda çekilen bir fotoğraftaki noise oranı ile, 8 saniyelik perde hızı ile 200 ISOda çekilen bir fotoğraftaki noise oranı yaklaşık olarak aynıdır. Ben bua benzer bir deneme yaptığımda böyle bir sonuç almıştım. Yalnız, böyle bir karşılaştırmanın aynı makinenin çektiği fotoğraflar ile yapılması gerektiği de unutulmamalıdır.

Sevgili baykaran,
İsoyu yükseltince yada çekim süresini uzatınca IŞIK artmıyor. bu konuda ileri bilgileri www.fotograf.net sitdsinin eğitim bölümünden alabilirsin

Sensor'un (veya filmin) uzerine biriken isik (yani foton) miktarini kontrol etmenin 2 parametresi var: 1. Diafram acikligi 2. Cekim suresi.

ISO degeri sensorun uzerine dusen foton miktarini etkilemez, ISO degeri sensor (veya film) uzerine dusen her bir foton basina dijital makinanin (veya filmin) hassasiyet katsayisini belirler.

Dijital makinalar icin konusursak, ISO degeri her bir pikselde birikmis foton sayisinin Analog-Digital ceviriciye gonderilmeden once ne oranda "amplifiye" edilecegini (yani buyutulecegini) gosterir. Bu amplifikasyon islemi "analog" bir islemdir. (Ayni muzik setinin amfisinin volumunun arttirilmasi gibi) Yuksek amplifikasyon kendi icinde basli basina bir gurultu kaynagi teskil edebilir, ama iyi elektronik devrelerle bu sorun cozulebilir (saniyorum bugunku tum fotograf makinalari bu sorunu coktan asmislardir).

Yuksek ISO degerinde ortaya cikan noisin esas nedeni su en basta belirttigim fotonlar miktarinin piksel basina "tam sayi"lardan olusmasindan kaynaklaniyor. Ozellikle karanlik sahnelerde, pikel basina 30, 40, 17 gibi tamsayi miktarda foton birikir. ( 30.12 veya 39.78 veya 17.1 olamiyor cunku fotonlar tanecik, illa tamsayi olacak ). Tam sayilarla ifade edilen bu aritmetikte, mesela piksel basina 30.4 foton dusmesi gereken bir sahnede, her 10 pikselden 6'sina 30, 4'une 31 foton isabet edecegi icin 1/30 oraninda "noise" olusur. Sensorlerdeki R-G-B piksellerin farkli olmasindan dolayi kromatik distorsiyon olusur. (31 foton denk gelen pikellerin bazi bolgelerde cogunlukla kirmizi olmasi, az otede yesil olmasi gibi)

Eger ayni makinanin piksel basina dusen alani 4 kere fazla olsaydi, piksel basina dusen ortalam 30.4*4=121.6 olacakti, gurultu orani ise 1/120 olacakti.

Uzun lafin kisasi : PIKSEL BASINA DUSEN ALAN ARTTIKCA, GURULTU ORANI AZALIR.

Bunun anlami: AYNI BOYUTTAKI 2 SENSORDEN, AZ MEGAPIKSELE SAHIP OLAN DAHA AZ GURULTU YAPAR (2 sensorun de elektronik olarak ayni kalitede olduklarinin varsayarsak)

Bu sebepten dolayi daha buyuk sensore sahip olan DSLRlar kompaktlardan daha gurultusuz calisir.

Ilgilisi icin :
http://clarkvision.com/photoinfo/f-ratio_myth/index.html
http://www.microscopyu.com/tutorials/java/digitalimaging/signaltonoise/index.html

Simdi senin esas sorunun cevabina gelirsek : Cekim suresi ve ISO degeri arasinda secim yapman gerekiyorsa, tercihini mumkun oldugunca cekim suresini uzatmak yonunde yapmalisin. (boylece daha cok foton toplayip, gurultu oranini dusurursun) Konunun hareketli olmasi veya makinayi tutan ellerinin titrek olmasi oraninda ISO degerini arttirmalisin.


#antika' tarafyndan 24.04.2006 05:02:13 tarihinde düzenlendi.

cok güzel bir açıklama teskler antika.. Foton diye biseyde duyduk tamsayı oldugunu öğendik. O halde cmos ve ccd arasındaki temel farklılıklarından biri olan ısınma sorunu netcesinde olusan noise diye bisey yokmu? Anlatılanlara göre olay sadece birim alana düşen piksek sayısıyla mı ilgili. O zaman cmos ne ccd ne?

Sn.Kontrast,

Isinma sorunu, CCD veya CMOS olmasi cihazin elektronik dizayni dolayisiyla kalitesiyle ilgili seyler, yani bahsetmis oldugum "amplifikasyon" isleminin parametreleri. Yazimi okurken gozunuzden kacmis olacak, "-----bu amplifikasyon islemi baslibasina gurultu kaynagi olabilir-----".

Nasilki ses sistemlerinde kullanilan amplifikatorler nihai sesin kalitesini etkiliyorsa, fotografta da bu is boyle. Ama bu zincirin bir halkasi sadece. RAW formatta bilginin 12-bit yani 0-4095 araliginda oldugunu dusunursek, 72db'lik sinyal-gurultu oranina sahip bir amplifikasyon islemi meseleyi buyuk olcude halletmis demektir. ( log(4095)*20=72 )

Benim dikkati cekmek istedigim olayin "FIZIK KANUNLARI ILE SINIRLANDIRILMIS" bir onceki halkasiydi. Siz sensorunuzun pikselleri uzerinde yeterli hassasiyeti saglayacak kadar foton tanecigi toplayamiyorsaniz, sonrasinda ister CCD kullanin ister CMOS, isterseniz "su sogutmali" sistem kullanin, nafile.

Zincir ancak en zayif halkasi kadar gucludur.

evet bu durumda büyük sensorlerdeki az pikseller her zaman icin iyidir.
Fotonun orantısız dağılışından kaynaklanan kirlilikten bahsettik. Yani tam sayı olarak dağılması gerekiyor. E bu sorun büyük sensorlerdeki az sayıdak piksel degeri icin de gecerli değilmi. Bu foton oranını nasıl orantılı dagitacagiz ki(yani dagitacaklar ki)..

Açıklamalarınıza çok teşekkürler..Açıkçası teknik açıklamalardan tam olarak anlayabildiğim söylenemez ama şu sonucu çıkardım yorumlarınızdan:

1- Çekim süresini uzatmak, ISO'yu yükseltmekten daha iyi sonuçlar veriyor
2- Eğer konu hareketsiz ise çekim süresini uzatmalıyız
3- Eğer konu veya fotoğrafı çeken hareketli ise çekim süresini uzatamayacağımız için, ISO yükseltilmeli mecburen..

buna göre;

-sizce doğrumu?
-sadece bu gibi durumlardamı ISO yükseltilir?
-bir de... ISO nun faydasını anlayamadım...

şimdiden herkese teşekkürler... [>:D

Kontrast:

Buyuk sensorlerde de her bir piksele isabet eden tanecik sayisi esit dagilmiyor. Fakat her bir pikselin kapladigi alan daha genis oldugu icin herbir piksele isabet eden ortalama tanecik sayisi da artiyor dolayisi ile piksel basina dusen +/-1 fotonluk sapma payinin onemi de genel foton nufusu icinde onemini kaybediyor.

Ornek olarak kucuk bir pikselle, onun 4 kati buyukluklte bir pikselin donusturulmesini ele alalim. Fotografi cekilen sahnenin golgede kalan karanlik bolgelerine denk gelen pikselin topladigi foton sayisinin (belli bir aperatur ve cekim hizi icin) kucuk piksel icin 30+/-1 , onun 4 kati buyuk pikselde bu sayi 120+/-1 olur, 120+/-4 degil, dolayisi ile olculen foton sayisindaki o birlik sapmanin orani 4 kere kuculmus olur.

Butun bunalardan cikarilacak sonuc: BIRIM SENSOR ALANA SIKISTIRILABILECEK PIKSEL SAYISININ FIZIKSEL BIR SINIRI VAR.

Belli bir yogunluktan sonra gurultu olusmaya baslayacaktir.

Herseye ragmen sensorlerin daha yuksek cozunurluk icin gelistirilebilecekleri onlerinde birkac acik yol var:

1. Daha buyuk sensor: (bkz. Canon 5D ve Canon EOS1MarkII). Bunun icin ozellikle kenar piksellerin egik gelen isigi da algilayabilmeleri gerekiyor.

2. Foveon tarzi her pikselin hem Kirmiziyi, hem Yesili hemde Maviyi algilayip ayristirabilmesi. ( bkz.Sigma'nin halihazirdaki urunleri SD9 SD10 ve cok yeni bir haber olarak Fujinin birkac sene sonra piyasaya surmeyi tasarladigi film gibi davranan sensor teknolojisi) Bu gelisme en azindan kromatik distorsiyonu engelleyecegi icin, gurultu daha az rahatsiz edici olur. (Moire'dan kurtulmak da cabasi)

Sanirim APS-C (yaklasik 24x18mm) buyuklugundeki klasik RGB sensorler icin 10-12MP (bilemedin 16MP) son durak, bundan sonrasi gurultu. (Hamlet canini verir ) )


Baykaran:

Soylediklerinin hepsi dogru. Secimini mumkun oldugunca cok isiktan yana yapmalisin, ISO'dan yana degil.

Neden ISO olayi var: Mesela evde oturmus CD dinliyorsun, fakat CD'ye kayitli eser dushuk kaydedilmis, ne yaparsin?

Sesi acarsin. (maalesef dip gurultusunu de acmis olursun)

ISO degerini yukseltmek de aynisini yapar. (maalesef noisele beraber)


#antika' tarafyndan 25.04.2006 01:02:41 tarihinde düzenlendi.

teşekkürler Antika..verdiğin örnek iyi geldi.. [>:D

açıklamların icin tsk antika. İso olayını gerçekten çok iyi anlattın. Bende cok iyi anladım

Mini dv kameralrda kullanılan bir sistem aynı zamanda ccd.
Onlar icinde mesela şu gibi tabirler var tek ccd ve 3ccd.. 3ccd denildiğinde rgb renklerini kendi içinde değerlendirip kodlayan sistem olarak tanımlayabilirz sanırım. 3ccd de görüntülerin gece çekimlerinde cok az gren verdiklerini gözlemledim. yukarda bashettiğiniz kırmızı mavi ve yeşil renk ayrışımı bu anlattıklarıma benzer bişy sanırım???