Rıfat Ilgaz Anısına...

RIFAT ILGAZ (1911 CİDE - 7 TEMMUZ 1993 İSTANBUL)


RIFAT ILGAZ, 1940'LARIN TOPLUMCU-GERÇEKÇİ ŞAİRLERİ ARASINDA BAŞTA GELENLERİNDENDİR.

1911 YILINDA CİDE'DE DOĞDU. ŞİİR YAZMAYA ORTAOKUL ÖĞRENCİLİK YILLARINDA BAŞLADI. İLK ŞİİRİ 27.07.1927'DE, GÜNLÜK NAZİKTER GAZETESİNDE YAYINLANDI. AYRICA; AÇIKGÖZ (KASTAMONU), GÜZEL İNEBOLU VE GÜZEL TOSYA GAZETELERİNDE ŞİİRLERİ VE YAZILARI YAYINLANMAYA BAŞLADI. LİSE YILLARINDA BABASININ ÖLÜMÜ NEDENİYLE AYRILDI. YATILI OLARAK KASTAMONU MUALLİM MEKTEBİ'NDE ÖĞRENİM GÖRDÜ.
1930 YILINDA MEZUN OLDU. ALTI YIL SÜREYLE GEREDE, AKÇAKOCA, HENDEK İLE DÜZCE ARASINDA GÜMÜŞOVA'DA İLKOKUL ÖĞRETMENLİĞİ YAPTI. ANKARA GAZİ EĞİTİM ENSTİTÜSÜNÜ 1938'DE BİTİRDİ VE ADAPAZARI ORTAOKULU TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİNE ATANDI.

1939'DA İSTANBUL KARAGÜMRÜK ORTAOKULUNDA TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİNE BAŞLAYAN ILGAZ'IN, YAZI VE ŞİİRLERİ BÜYÜK DERGİLERDE YAYINLANMAYA BAŞLADI. 1940'DA GIĞIR, OLUŞ, ULUS, GÜNEŞ, YÜCEL, VARLIK, HAMLE VE YENİ İNSANLIK DERGİLERİNDE ŞİİRLERİ ÇIKTI VE AYNI YIL EDEBİYAT FAKÜLTESİ FELSEFE BÖLÜMÜNE GİRDİ. HAŞAN TANRIKUT, SABAHATTİN KUDRET AKSAL, SALAH BİRSEL'LE TANIŞTI. ÖMER FARUK TOPRAK İLE 9 EYLÜL 1942'DE YÜRÜYÜŞ DERGİSİNİ ÇIKARDILAR. BU DERGİDE ORHAN KEMAL, SAİT FAİK, CAHİT IRGAT, A. KADİR, NAZIM HİKMET (İBRAHİM SABRİ) İLE BİRLİKTE ÇALIŞTILAR. 1943'DE İLK KİTABI "YARENLİK"İ YAYINLADI. ŞİİRLERİ OLAĞANÜSTÜ BİR İLGİ GÖRDÜ. OCAK 1944'DE "SINIF" ADLI ŞİİR KİTABI ÇIKTI. SIKIYÖNETİM KARARI İLE TOPLATILDI.

PERTEV NAİLİ BORATAV "SINIF" İÇİN:

"YENİ TÜRK ŞİİRİNE İNANMAYANLARA, RIFAT ILGAZ'IN KİTABINI OKU-YUP ANLAMLARINI DİLEMEKTEN BAŞKA YAPILACAK BİRŞEY YOKTUR" DİYE YAZDI.

1945'DE GÜN DERGİSİ ÇIKTI. ILGAZ BU DERGİDE SEKRETERDİ. BU DERGİDE YAZILARI YAYINLANDI. AZİZ NESİN'İN CUMARTESİ DERGİSİNE ORTAK OLDU. SEÇİCİ KURULDA ÇALIŞTI. 1946'DA ESAT ADİL, SABAHATTİN ALİ VE AZİZ NESİN İLE BİRLİKTE GERÇEK GAZETESİNİ ÇIKARDILAR. 1946 EKİM AYINDA YIĞIN DERGİSİNİ ESAT ADİL VE ADİL YAĞCI İLE BİRLİKTE ÇIKARDILAR.

ÖĞRETMENLİĞE YENİDEN DÖNDÜKTEN SONRA BOĞAZLAYAN-YOZGAT'A TAYİNİ ÇIKTI. HASTALIĞI NEDENİYLE VALİDEBAĞ SANATURYUMUNDA YATTI. ŞUBAT 1947'DE SABAHATTİN ALİ, AZİZ NESİN VE MİM UYKUSUZ'UN ÇIKARDIĞI MARKOPAŞA KADROSUNA GİRDİ. SIK SIK KAPATILAN BU DERGİNİN DAHA SONRALARI SORUMLU MÜDÜRLÜĞÜNÜ ÜSTLENDİ. MALUM PAŞA, MERHUM PAŞA, HÜR MARKOPAŞA GİBİ DERGİLERİN DE SIK SIK ADI DEĞİŞİYORDU.

1950'Lİ YILLARDA ILGAZ GAZETECİLİK YAPMAYA BAŞLADI. SAKINCALI OLDUĞUNDAN, GAZETELER VE DERGİLER İMZALARINA PEK YER VERMEDİLER. 1952-1960'DATAN GAZETESİNDE DİZGİCİ-DÜZELTMEN VE RÖPORTAJ YAZARI OLARAK ÇALIŞTI. TURHAN SELÇUK VE İLHAN SELÇUK'UN ÇIKARDIĞI DOLMUŞ DERGİSİNDE "STEPNE" TAKMA ADIYLA YAZILAR YAZDI.
HABABAM SINIFI, PİJAMALILAR (BİZİM KOĞUŞ), DON KİŞOT İSTANBUL'DA BU DERGİDE DİZİ OLARAK YAYINLANDI. HABABAM SINIFI'NI DA, İSMİNİN SAKINCALI OLMASI NEDENİYLE "STEPNE" (YEDEK LASTİK) TAKMA ADIYLA YAZDI. OCAK 1953'DE DEVAM ADLI ŞİİR KİTABINI ÇIKARDI VE BU KİTAP DA TOPLATILDI.

1961 ANAYASASI YÜRÜRLÜĞE GİRDİKTEN SONRA KENDİ ADIYLA YAZI YE ŞİİR YAYINLAYABİLME OLANAĞINA KAVUŞAN RIFAT ILGAZ DEMOKRAT İZMİR, AKBABA, VATAN, YENİ GÜN, YENİ ULUS GİBİ YAYIN ORGANLARIN-DA VE KİMİ EDEBİYAT DERGİLERİNDE YAZI YAZABİLDİ. SINIF YAYINLARINI KURDU VE KENDİ KİTAPLARINI YAYINLAYABİLDİ. 1970'DE BASIM ŞEREF KARTINI ALDI.

1974'DE EMEKLİ OLDU. DOĞUM YERİ OLAN CİDE'YE YERLEŞTİ. 12 EYLÜL 1980 DÖNEMİNDE GÖZALTINA ALINDI. 70 YAŞINDA GEREKÇESİZ SORGUYA ÇEKİLDİ VE GÖZALTINDA KALDI. TUTUKLULUĞU SONA ERİNCE İSTANBUL'DA, OĞLU AYDIN ILGAZ İLE BİRLİKTE ÖLÜMÜNE KADAR YAŞAMAYA BAŞLADI. BU OLAYLAR "KIRKYIL ÖNCE KIRK YIL SONRA" ADLI KİTABINDA ANLATILIR.

ONU HEPİMİZ HABABAM SINIFI'NIN YAZARI OLARAK BİLDİK. ALTMIŞ YAYINLANMIŞ KİTABI OLMASINA KARŞIN ONUN ŞAİRLİĞİNİ, ROMANCILIĞINI VE ÖYKÜ YAZARLIĞINI UNUTMAMAMIZ GEREKİR. KİTAPLARINDA; ÇAĞDAŞ, İLERİ GÖRÜŞLÜ, ULUSUMUZDAN YANA BİRLİKTELİĞİ ÖNERİR.

YILLARCA KENDİSİNİ BİZDEN UZAKLAŞTIRMAYA ÇALIŞAN YÖNETİMLERDEN SONRA, DEMOKRASİ YOLUNDA ÜLKEMİZDEKİ GELİŞMELER R