Lale (tulipa) - Türkiye

Lale (Tulipa) (Farsça : لاله ), zambakgiller (Liliaceae) familyasından Tulipa cinsini oluşturan güzel çiçekleri ile süs bitkisi olarak yetiştirilen, soğanlı, çok yıllık otsu bitki türlerinin ortak adı.

Anavatanı Kazakistan'dır. Türkiye’nin çoğu yerine özellikle Nevşehir ve bölgesine doğal olarak yayılmıştır. Soğanlarının üzerinde zarımsı bir örtü bulunur. Etli ve yeşil 2-8 yaprağı vardır. Çiçekler, saplar ucunda çoğunlukla bir, bazen ikidir. Çiçek parçaları altılıdır. Kırmızı, sarı ve ara tonlarda renklere sahiptir.

16'ncı yüzyılda Kanuni Sultan Süleyman tarafindan Hollanda Kralı'na gönderilen laleler, ilk başta Hollandalılar'ı ve kısa zaman içerisinde tüm Avrupalılar'ı hayranlık içinde bırakmışlardır. Böylece günümüze kadar dünya'nın en fazla lale üreten ülkesi Hollanda olmuştur.

Ters lale en yoğun olarak Hakkari ve Şemdinli bölgesinde yetiştiği için halk arasında Şemdinli lalesi ve Hakkari lalesi olarak da tanınır. Soğan, yumru ve rizom gibi toprak altı organlara sahip olan geofit bitkileri diğer birçok kullanımları yanında erken ilkbaharda ve sonbaharda açan narin, gösterişli ve güzel çiçekleri nedeniyle süs bitkisi yönünden büyük bir öneme sahip olmuşlardır. Özellikle kış aylarının sonlarında kar topraktan kalkar kalmaz veya karla birlikte çiçek açan türleri insanların ilkbahara olan özlemini gidermesiyle birlikte bahar müjdecisi olarak ta sembolik önem taşımıştır. Ayrıca, soğan, yumru ve rizom gibi toprakaltı organları sayesinde orijinal habitatlarından başka ülkelere canlı olarak taşınabilmesi ve kolay üretilmesi gibi nedenlerle, geofit bitkiler ekonomik açıdan da değerlendirilmeye başlamışlardır. Ters lale denince akla ayrıca, Mimar Sinan'ın Selimiye Camiindeki müezzinler mahlefindeki mermer ayağa işlettiği ters biçimdeki lalesi de gelir: 1.Rivayet, Şu anki Selimiye Camiinin bulunduğu yer, aksi bir kadına ait lale bahçesidir. Uzun uğraşlar sonucu kadın, eğer camiide kendisinden bir hatıra olursa bahçesini vermeye razı olur. Mimar Sinan da müezzinler mahlefindeki mermer ayağa bahçe sahibi kadının aksiliğine atfen bu ters laleyi işletmiş. 2. Rivayet, Kör bir sanatkar tarafından oyulduğu söylenen bu lalenin baş aşağı çevrik olarak yapılması nın sebebi, "lale" kelimesinin eski harflerle okunduğunda Osmanlı'nın sembolü olan "hilal" kelimesini vermesiymiş. Hilal düştüğü anda Türk Dünyasının sonu olacağı düşüncesiyle camiinin yıkılması ve hilalin sükut etmemesine dikkat edilmesi gerektiğine inanılmış. 3. Rivayet, Camii o kadar güzel olmuş ki nazar değmesin diye bu ters lale işlenmiş.

Bilimsel sınıflandırma
Alem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Lilliopsida
Takım: Liliales
Familya: Liliaceae
Cins: Tulipa (lale)

türler için kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/Lale - http://en.wikipedia.org/wiki/Tulipa

Gönderen: Abdullah